Kontaktor Nedir? Ne İşe Yarar?

Elektronik aletlerde elektrik yüklerinin kontrol edilmesi ve korunması gerekir. Bu yüzden anahtar görevi gören açma kapama düzeneğine ihtiyaç vardır. Bu düzeni sağlayan anahtarlama sistemine kontaktor denir. Daha geniş bilgi vermek adına kontaktor nedir? sorusuna cevap verebilmek için kontaktorunn yapısını anlatmak gerekir.

Ne İşe Yarar?

Güç devrelerinin anahtarlanması kontaktör ile sağlanır. Devreleri açma kapama görevi dışında başka bir görevleri yoktur. Kontaktorler, yapı ve çalışma prensibi olarak röleye benzer ancak farklı bir çalışma sistemine sahiptir. Röleler küçük elektrik akımları için üretilirken, kontaktorler daha büyük akımlarda kullanılmak üzere ve bu akımı uzaktan kontrol edebilmek için üretilir. Ayrıca röle gibi fazla akımdan ve kaçak akımdan koruma görevini de üstlenmezler. Kontaktoru açıp kapamayı sağlayan sadece güçlü bir anahtar olarak düşünmek daha doğru olur.

Yapısı

Kontaktorun adından da anlaşılacağı gibi kontakları vardır. Bunlar açık veya kapalı şekilde işlev görür. Kontaktörleri çalışma prensibi biraz farklıdır. Kontaklar açıkken elektrik üretmez. Yani bobinlere enerji ulaşımı sağlanmaz. Kontaklar kapatıldığında ise bobine enerji iletimi başlar ve elektrik iletimi de sağlanır.

Genellikle kontaklar açık kalır. Bu ana kontaklara yardımcı iki küçük kontak daha vardır. Bunların birisi açık diğeri ise kapalıdır. Kontaktorun diğer elemanları hareketli kontaklar olan palet, kontaktor bobini ve ark sönümleyici seperatördür.

Bobinlere kontaklar tarafından enerji verildiği zaman, paletlerin üzerindeki sürgü bobinleri aşağıya doğru çekilmesi ile paletler sabit kontaklara temas eder ve devre kapanır.

Kontaktorlerin üzerindeki yardımcı kontakların hepsi her zaman kullanılmaz. Bu yüzden yıpranmalar olabilir. Bunu önlemek amacıyla kullanılmayan yani boşta olan kontaklar diğer aktif kontaklar ile paralel bağlanır. Eğer gerilim yüksek ise seri bağlantı yapılır.

Kontaktor Çeşitleri 

Kontaktorler ihtiyaca göre beş ana çeşide sahip sahiptir. Bunlar Güç kontaktörü, mini kontaktör, sessiz kontaktör, kompanzasyon kontaktör ve bara tipi kontaktörlerdir.

Güç kontaktörü, en çok kullanılan kontaktördür. 3 ve 4 kutuplu olarak üretilir. 750 kW’ dır. Neredeyse her türlü alanda kullanılır.

Mini kontaktör, isminden de anlaşılacağı gibi güç kontaktöründen biraz daha küçük boyuttadır. 5.5 kW’ dır. Genelde alandan tasarruf edilmesi gereken yerlerde kullanılır.

Sessiz kontaktör, ise sessizlik olması geren binalar içinde kullanılır. Gürültüsü diğerlerine göre daha azdır. Diğer kontaktörler gibi açılıp kapandığı anlarda ses çıkarmazlar.

Kompanzasyon kontaktörü, özel üretilir. Kullanım alanı kondansatörler ile ilgilidir. Bara tipi kontaktör ise, daha çok ağır endüstriyel alanları için üretilir. Yüksek güçleri anahtarlama için üretilir.